κρέμα νυκτός με πορτοκάλι, ανανέωση και λάμψη

Tα χρυσά μήλα των Εσπερίδων, σύμβολα της γονιμότητας και του ευτυχισμένου γάμου, κυριαρχούν στη νοτιοανατολική μεσόγειο από τον 15ο αιώνα.

Pierre-Auguste Renoir, 1886, Nature Morte à l'Orange et Sucrier, Collection privée.

Ιστορία

Citrus sinensis, Rutaceae

Το πορτοκάλι, με ηλικία άνω των 4.000 ετών, θεωρείται ως ένα από τα αρχαιότερα φρούτα και κατάγεται από την Κίνα, γεγονός που αιτιολογεί το δεύτερο συνθετικό της επίσημης λατινικής ονομασίας του.

Η ιστορία της διάδοσης των εσπεριδοειδών μοιάζει με γοητευτική περιπέτεια. Ο πρώτος καρπός της οικογένειας των εσπεριδοειδών που έκανε την εμφάνισή του στην Ευρώπη ήταν το κίτρο (citrus medica), του οποίου η καλλιέργεια επεκτάθηκε στην Εγγύς Ανατολή και την Ευρώπη μετά από τις περσικές κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή κατά μια άλλη εκδοχή μετά την εκστρατεία του στην Ινδία.
Το κίτρο ήταν γνωστό στους Έλληνες και τους Ρωμαίους, ο Θεόφραστος περιγράφει με ακρίβεια τον καρπό, ο Διοσκουρίδης το αναφέρει ως “περσικό μήλο” ενώ ο Πλίνιος εξαίρει τις ιαματικές ιδιότητες και το άρωμά του.
Μετά το κίτρο, παίρνουν σειρά το νεράντζι και το λεμόνι που γίνονται γνωστά στη βόρεια Αφρική και στην Ισπανία μέσω της επέκτασης των Αράβων.

Paul Gauguin, Nature morte aux oranges, 1881, Musée des Beaux-Arts de Rennes.

Η πορτοκαλιά, αν και διαδομένη ευρέως στην Κίνα και στην Ινδία, εμφανίζεται στην Ευρώπη 17 αιώνες αργότερα από το κίτρο. Οι Πορτογάλοι εξερευνητές, αφού ανακάλυψαν το ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας και διάνοιξαν νέους εμπορικούς δρόμους, είναι αυτοί που έφεραν τον καρπό από την Ινδία στην πατρίδα τους την Πορτογαλία, η οποία δάνεισε και το όνομά της στο φρούτο σε πολλές γλώσσες ανάμεσα στις οποίες η ελληνική, η βουλγαρική (портокал, portokal], η ρουμανική (portocală), η περσική (پرتقال= porteghal). Αντίθετα, στις αγγλοσαξωνικές γλώσσες η ονομασία του καρπού προέρχεται από την παραφθορά της σανσκριτικής λέξης naranga που σημαίνει το “εύοσμο”.

Μετά την εισαγωγή του καρπού, άρχισε άμεσα η συστηματική του καλλιέργεια η οποία εξαπλώθηκε σύντομα στη νοτιοανατολική μεσόγειο. Στη νότια Ελλάδα αποτελεί, μαζί με την ελιά, την πιο σημαντική καλλιέργεια.

Μυθολογία

Στην Ελληνική μυθολογία, τα εσπεριδοειδή συνδέονται με τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων και τον ενδέκατο άθλο του Ηρακλή, αν και η ταυτότητα των χρυσών μήλων δεν έχει πλήρως εξακριβωθεί. Είναι όμως μια ωραία ιστορία!
Ο κήπος λοιπόν με τα χρυσόκαρπα δένδρα, γαμήλιο δώρο της Γαίας στην Ήρα και το Δία, βρίσκονταν κοντά στην οροσειρά του Άτλαντα, εκεί όπου ο ομώνυμος τιτάνας κρατούσε στους ώμους του τον κόσμο, τιμωρημένος από το Δία μετά την αποτυχημένη εξέγερση των τιτάνων ενάντια στους θεούς. Τον κήπο τον φύλαγαν οι Εσπερίδες, κόρες της Νύχτας οι οποίες ενίοτε υπέκυπταν στον πειρασμό να δρέψουν τους χρυσούς καρπούς. Έτσι η Ήρα, έστειλε και το φοβερό δράκοντα Λάδωνα να φρουρεί τον κήπο.

Οι Εσπερίδες και ο Λάδωνας, Αττική ερυθρόμορφη υδρία, 410-400 π.Χ., Βρεττανικό μουσείο.

Από την άλλη μεριά, ο Ευρυσθέας δίνει εντολή στον Ηρακλή να κλέψει τα χρυσά μήλα και να του τα φέρει στις Μυκήνες. Μετά από ένα μακρύ και πολύπαθο ταξίδι και έπειτα από γνωριμίες με άλλους τιτάνες που τον συμβούλεψαν, ο Ηρακλής φτάνει στον κήπο και κατορθώνει να κλέψει τα μήλα. Δύο εκδοχές υπάρχουν για την κλοπή, η μια τον θέλει να ξεγελά τον Άτλαντα και να τον στέλνει να διαπράξει την κλοπή εκ μέρους του με αντάλλαγμα να τον απαλλάξει από το αιώνιο βάρος και η άλλη να σκοτώνει τον Λάδωνα. Σε κάθε περίπτωση τα χρυσά μήλα έφτασαν στον Ευρυσθέα που τελικά τα χάρισε στον Ηρακλή ο οποίος με τη σειρά του τα δώρισε στη θεά Αθηνά.

Συστατικά του καρπού

Ο χυμός του πορτοκαλιού είναι πλούσιος σε βιταμίνη C, D, A και Ρ, σε φολικό οξύ, ανόργανα άλατα ασβεστίου, φωσφόρου, καλίου, μαγνησίου, νατρίου και σιδήρου, σάκχαρα και κιτρικό οξύ. Η βιταμίνη C ως ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας, καταπολεμά την πρόωρη γήρανση, συντελεί στην απομάκρυνση των δερματικών κηλίδων, λευκαίνει και δίνει λάμψη και ελαστικότητα στην επιδερμίδα ενισχύοντας την σύνθεση του κολλαγόνου. Επιπλέον συντελεί στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.

Ο φλοιός του πορτοκαλιού, όπως και των υπόλοιπων εσπεριδοειδών αποτελείται από το εξωτερικό περίβλημα που είναι πλούσιο σε καροτένια στα οποία οφείλει το λαμπερό του χρώμα, και σε αιθέριο έλαιο. Το εσωτερικό τμήμα του φλοιού αποτελείται κυρίως από φλαβονοειδή, λιμονένιο και πηκτίνη. Τα φλαβονοειδή δρουν συνεργιστικά με τη βιταμίνη C, είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά και εμποδίζουν την παραγωγή των ελευθέρων ριζών που παράγονται από την υπεροξείδωση των λιπιδίων και ευθύνονται για την καταστροφή των επιδερμικών (και όχι μόνο) κυττάρων.

Το αιθέριο έλαιο του πορτοκαλιού έχει αντισηπτικές ιδιότητες, ταιριάζει στις λιπαρές επιδερμίδες, δίνει λάμψη, καταπολεμά την κατακράτηση υγρών στους ιστούς, ενισχύει το ανοσοποιητικό και τονώνει το νευρικό σύστημα. Εφόσον το αιθέριο έλαιο παράγεται από τη μηχανική πίεση του φλοιού, καλό είναι να προτιμούμε το ΒΙΟ αιθέριο.

Tι προσέχουμε:

-Όλα τα αιθέρια έλαια των εσπεριδοειδών προκαλούν φωτοευαισθησία. Να μην χρησιμοποιούνται πριν και κατά την έκθεση στον ήλιο.


Πληροφορίες από:
~ Valerie Worwood, The Complete Book of Essential Oils & Aromatherapy,New World Library
~Mυρσίνη Λαμπράκη, “Βότανα & φρούτα, γεύσεις ζωής”
~Ρ. Γκόλιου, 200 βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες, Μαλλιάρης Παιδεία
~Ντέιβιντ Μπέλινγκχαμ, Ελληνική μυθολογία, Σαββάλας
~www.vegparadise.com

Εκ της Διευθύνσεως

Το ελιξίριο που προτείνω σήμερα, παρασκευάστηκε κατά παραγγελία της heart, η οποία βρέθηκε, don't know why- με ένα μισόκιλο βιταμίνης C στο χέρι. Βέβαια η heart έχει πάθει ένα C-βιταμινικό ιδεασμό με ένα προϊόν γνωστού εμπορικού οίκου του οποίου τα συστατικά είναι: Cyclomethicone (σιλικόνη σε μεγάλο ποσοστό), Ascorbic Acid (βιταμίνη C κατά 10%), Octyl Hydroxystearate (ψάξε βρες), Polysilicone-11 (σιλικόνη που σχηματίζει ένα προστατευτικό φιλμ), Tocopheryl Acetate (μορφή βιταμίνης Ε), Citrus dulcis (αιθέριο έλαιο και συνθετικό άρωμα), Bisabolol (καταπραυντικό), Tocopherol (βιταμίνη Ε). Και φυσικά αν δεν είχα αυτό τον αδαμάντινο χαρακτήρα, θα έλεγα στη heart να αναμίξει 20ml “φυτικής” σιλικόνης (υπάρχει), 5ml αλόη, από 1ml Bisabolol (υπάρχει) και βιταμίνη Ε, 3ml βιταμίνη C και 20 σταγόνες αιθέριο πορτοκάλι και το ποστ θα τελείωνε εδώ.

Voila λοιπόν μια κρέμα νυκτός, θρεπτική λόγω των πλούσιων ελαίων, αντιγηραντική λόγω του συνδυασμού των πρόσθετων και των αιθέριων και ...λαμπρυντική λόγω της προσθήκης της βιταμίνης C σε αναλογία 5%. Υπέκυψα στον πειρασμό να προσθέσω "φυτική" σιλικόνη και bisabolol, εναλλακτικά των οποίων προτείνονται στις οδηγίες παρακάτω. Στη συνταγή χρησιμοποίησα emulsifying wax αλλά για όσες δεν διαθέτουν δίνεται η αναλογία με κερί μέλισσας επίσης στις οδηγίες. Η υφή της είναι σατινέ, τέλεια όπως φαίνεται στην πιο πάνω φωτό.
Οι αναλογίες δίνονται σε γραμμάρια (90gr κρέμας περίπου).

Κρέμα νυκτός με πορτοκάλι

για την υδατική βάση

23 γραμ. ανθόνερο νερολί

12 γραμ. ανθόνερο χαμομήλι

10 γραμ. aloe gel

5 γραμ. γλυκερίνη

για τη βάση των ελαίων

3 γραμ. karité

8 γραμ. εκχύλισμα χαμομηλιού σε έλαιο jojoba

8 γραμ. καροτέλαιο

3 γραμ. έλαιο νυχτολούλουδου

4 γραμ. έλαιο ιπποφαούς

5 γραμ. emulsifying wax

2 γραμ. στεατικό οξύ

πρόσθετα

20 σταγόνες βιταμίνη Ε

10 σταγόνες βιταμίνη Α

10 σταγόνες D-panthenol

20 σταγόνες bisabolol

5 γραμ. φυτική σιλικόνη

1 γραμ. βιταμίνη C (cosmetic grade)

φυσικό συντηρητικό

αιθέρια έλαια

15 σταγόνες πορτοκάλι

10 σταγόνες μανταρίνι

8 σταγόνες χαμομήλι

8 σταγόνες καρότο

5 σταγόνες μύρρο

4 σταγόνες νερολί

3 σταγόνες βενζόη

~ Για να φτιάξουμε την κρέμα ακολουθούμε τις βασικές οδηγίες.

~ Το λάδι από νυχτολούλουδο και τις βιταμίνες που είναι λιποδιαλυτές θα προστεθούν στη βάση των ελαίων αφού αποσύρουμε το σκεύος από το υδρόλουτρο και όταν η θερμοκρασία θα είναι μικρότερη από 40 βαθμούς. 

~ Θα αναμίξουμε τη βιταμίνη C μαζί με τη σιλικόνη, την πανθενόλη και τη bisabolol με ελάχιστο ανθόνερο και θα προσθέσουμε το μίγμα στο τέλος, αφού ενοποιηθεί η κρέμα, μαζί με τα αιθέρια. 

~ Όσες κυρίες δεν διαθέτουν emulsifying wax, θα χρησιμοποιήσουν 1 κ.γ. κερί μέλισσας και 1 κ.γ. στεατικό οξύ ή εναλλακτικά 2 κ.γ. κερί μέλισσας και ½ κ.γ. λεκιθίνη. 

~ Η bisabolol δεν μας είναι άγνωστη, έχουμε ήδη μιλήσει γι’αυτήν στην κρέμα με χαμομήλι και καθώς αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά αυτού του βοτάνου μπορούμε να την αντικαταστήσουμε με εκχύλισμα χαμομηλιού σε γλυκερίνη. Βisabolol περιέχει και το αιθέριο έλαιο του χαμομηλιού και είναι ένας από τους λόγους που προστέθηκε στη συνταγή. 

~ Δυο λόγια για τη “φυτική” σιλικόνη: πρόκειται για υδατικό εκχύλισμα του φύκους chondrus crispus, γνωστού και ως Irish moss και είναι προϊόν της βιοτεχνολογίας. Έχει την υφή της σιλικόνης και δημιουργεί ένα προστατευτικό φιλμ στην επιδερμίδα εμποδίζοντας την αφυδάτωση. Αν δεν έχετε (που δεν θα έχετε) αυτή τη “σιλικόνη”, αλλά θέλετε οπωσδήποτε να την εντάξετε σαν συστατικό, τότε θα πρέπει να προμηθευτείτε Irish moss από βοτανοπωλείο (το γνωστό μας έχει) και να βράσετε μια μικρή ποσότητα σε αποσταγμένο νερό. Με το βρασμό, δημιουργείται ένα είδος τζελ, που μπορεί να αντικαταστήσει ένα μέρος της υδατικής βάσης. 

 ..σεντονάκι βγήκε η πορτοκαλένια, μεγάλη η χάρη σας heart ;-) Voila η βιταμινούχα με τη σατινέ υφή..

το κατάστημα έχει κι άλλο πορτοκάλι, κάντε κλικ στα παρακάτω

body butter με πορτοκάλι και γιασεμί

κρέμα σώματος & σαπούνι με πορτοκάλι και κανέλα

citrus bath bombs

 


Ακούμε Cher και Βang bang, στην πρωτότυπή του εκτέλεση τον προηγούμενο αιώνα :)