σαπούνι με γάλα κατσίκας (αιξ-en-savon)

Savon au lait de chèvre – Goat milk soap, το πατριωτικό σαπούνι (3) 

Κύκλοι των Βρυξελλών με πληροφόρησαν πως ο Van Gel αναχώρησε εσπευσμένα για την Ψαρού για να λιαστεί παρέα με την σκληρή εκπρόσωπο του IMF (IM a Frick), Κήρα Αλοιφέσκου. Τους συνόδεψε γνωστός Αθηναίος κοσμικός που πιάνει στασίδι εκεί από τον Μάιο. Χαρούμενη που δεν θα είχα τον Van Gel έστω και προσωρινά στα πόδια μου, προχώρησα στο επόμενο milestone του project: πατριωτικό σαπούνι με γάλα σεμνής αιγός.

Γενικά τα σαπούνια γάλακτος είναι μια ελκυστική επιλογή που δίνει πολυτέλεια στο μπάνιο. H αντικατάσταση ενός μέρους ή και όλης της ποσότητας του νερού με γάλα δίνει σαπούνια με κρεμώδη, πλούσιο και πυκνό αφρό άκρως περιποιητικά για την επιδερμίδα. Τα δε σαπούνια με γάλα κατσίκας χάρη στον βελούδινο αφρό τους θεωρούνται πραγματική ντελικατέτσα.

 Εμπειρικά συμφωνώ και υπερψηφίζω χωρίς όμως να γνωρίζω τι και ποιο είναι το συστατικό που κάνει τα σαπούνια αιγείου γάλακτος να υπερέχουν. Χρόνια αυτή η απορία παραμένει άλυτη. Η πλειονότητα των πληροφοριών για το κατσικίσιο γάλα δίνονται κατά κύριο λόγο από φάρμες εκτροφής αιγών ή βιομηχανίες τυποποίησης αιγείου γάλακτος. Χρειάζομαι κάτι πιο εμπεριστατωμένο. 

Από αυτό το site, και αυτό εμπορικό, δανείζομαι τον παρακάτω πίνακα που έχει ενδιαφέρον γιατί είναι συγκριτικός της σύνθεσης/σύστασης του αγελαδινού και του αιγείου γάλακτος.

Composition per 100g	Goat milk	Cow milk
Protein (g)	3.1	3.2
Fat (%/g)	3.5 mg	3.9
Calories/100ml	60	66
Vitamin A (IU/gram fat)	39	21
Vitamin B1 (Thiamin, UG/100ml)	68	45
Vitamin B2, (Riboflavin, UG/100 ml)	210	159
Vitamin C (Ascorbic acid, mg/100 ml)	2	2
Vitamin D (IU/gram fat)	0.7	0.7
Calcium %	0.19	0.18
Iron %	0.07	0.06
Phosphorus %	0.27	0.23
Cholesterol (mg/100 ml)	10	14
Sugars (lactose)	4.4	4.8
Saturated fatty acids (g)	2.3	2.4
Monounsaturated fatty acids (g)	0.8	1.1
Polyunsaturated fatty acids (g)	0.1	0.1

Αν εξαιρέσει κανείς την μεγάλη διαφορά στην περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α και Β1 στα υπόλοιπα συστατικά οι διαφορές που παρατηρούνται είναι μικρές.  

Συνεχίζοντας να ψάχνω για απάντηση   βρήκα αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο, στο οποίο επίσης περιλαμβάνεται συγκριτικός πίνακας, πιο συνοπτικός όμως.  Βάσει της ανάλυσης του συγγραφέα του άρθρου, τέσσερα είναι τα κύρια στοχεία που διαφοροποιούν το αίγειο από το αγελαδινό γάλα:

1. Πρωτεΐνες: αν και τα ποσοστά περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες δεν διαφέρουν ιδιαίτερα, η διαφορά με τα άλλα είδη γάλακτος εντοπίζεται κυρίως στη σύνθεση των αμινοξέων. Η κύρια πρωτεΐνη στο γάλα της αγελάδας είναι η αs1-καζεΐνη, η οποία θεωρείται υπεύθυνη για αλλεργίες. Το χαρακτηριστικό του αίγειου γάλακτος είναι η πολύ μικρή περιεκτικότητά του σε αs1-καζεΐνη. 
2. Μέταλλα: το αίγειο γάλα είναι πλουσιότερο σε μέταλλα (ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο). 
3. Λίπος: Στη σύσταση του λίπους εντοπίζονται και οι μεγαλύτερες διαφορές καθώς το ποσοστό των λιποσφαιρίων του κατσικίσιου γάλακτος με διάμετρο μικρότερη των 3μm είναι μεγαλύτερο συγκρινόμενο με το αγελαδινό γάλα με αποτέλεσμα να είναι "φυσικώς" ομογενοποιημένο.
4. Σάκχαρα: το αίγειο, όπως και το αγελαδινό γάλα περιέχει λακτόζη, σε ελαφρώς χαμηλότερα ποσοστά όμως.

 Τα παραπάνω στοιχεία είναι πράγματι διαφωτιστικά της διατροφικής αξίας του αίγείου γάλακτος, απάντηση όμως για την υπεροχή του στη σαπωνοποίηση δεν βρήκα.  Παρακαλούνται όσοι αναγνώστες είναι γνώστες να μας διαφωτίσουν. 

Πάμε παρακάτω. Χαρούμενη (όπως είπαμε) από την απουσία του Van Gel, αλλά κατηφής από την απουσία της γνώσης, προχώρησα στην παρασκευή του Αιξ-en-savon.

Τα έλαια που χρησιμοποίησα είναι :

• 75% ελαιόλαδο (πρώτα η πατρίς),
• 20% λάδι καρύδας για τις καθαριστικές του ιδιότητες,
• 5% shea butter (karité) για extra πολυτέλεια και περιποίηση λόγω των ασαπωνοποίητων που περιέχει (και γιατί βεβαίως θέλω να έρθω κοντά με όλα τα μέλη των BRICS). 

Επιπλέον:

•  Δεν χρησιμοποίησα καθόλου νερό. Μόνο γάλα αιγός σε ποσότητα 33% επί των ελαίων. 
•  Το γάλα φρόντισα να είναι πολύ παγωμένο και σε αυτό διέλυσα το NaOH σταδιακά ώστε να ελέγχω τη θερμοκρασία του διαλύματος. Η διαδικασία αυτή θέλει ιδιαίτερη προσοχή καθώς απότομη άνοδος της θερμοκρασίας (εξ αιτίας του NaOH) μπορεί να καταστρέψει (κάψει) τα σάκχαρα του γάλακτος: το μίγμα γίνεται σκούρο με δυσάρεστη οσμή, άρα μη χρησιμοποιήσιμο. Συνήθως, για να αποφύγουμε το παραπάνω disaster, τοποθετούμε το δοχείο με το μίγμα γάλακτος-NaOH  σε ένα μεγαλύτερο δοχείο με παγάκια. 
• Προτίμησα υπερλίπανση 4% λαμβάνοντας υπόψη τα λιπαρά που εμπεριέχονται στο γάλα. Links για να βρείτε την ποσότητα του NaOH που επιθυμείτε θα βρείτε εδώ. 
• Στο tracing πρόσθεσα 1 κουταλιά σούπας καστορέλαιο. 
• Δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω κανένα πρόσθετο για να μην επηρεάσω το χρώμα. Τελικά έβαλα 1 κουταλιά σούπας καολίνη. 
• Έτοιμη ήμουν να βάλω και μια κουταλιά του γλυκού μέλι καστανιάς αλλά τελικά το έφαγα. 

le voila,

To χρώμα και η απόχρωση κάθε σαπουνιού εξαρτώνται, εκτός από τις χρωστικές προσθήκες, από παράγοντες όπως η εξωτερική θερμοκρασία, τα πρόσθετα όπως π.χ. μέλι που περιέχουν υδατάνθρακες και ανεβάζουν την θερμοκρασία της σαπωνόμαζας προκαλώντας φάση van gel ή και από αιθέρια έλαια που δίνουν έναν τόνο της απόχρωσής τους όπως το αιθέριο πορτοκαλιού. Φρόντισα να αποφύγω τέτοιες επιρροές, βάζοντας αιθέρια λεβαντίνης και δενδολίβανο αλλά τελικά η χρωματική απόσταση με το σαπούνι της ταπεινής αγελάδος είναι ελάχιστη. 

Βρείτε τη διαφορά: 

Κατόπιν τούτου και για να κάνω τη διαφορά αποφάσισα να φτιάξω μια επιπλέον δόση σαπούνι αιγός και της έβαλα την Άρτα και τα Γιάννενα την εμπλούτισα με 30 γρ. χυλό βρώμης, 1 κουταλάκι του γλυκού μέλι καστανιάς Πηλίου, 5 γρ. βάμμα πρόπολης και ωραιότατα αιθέρια εσπεροδοειδών και κανέλας. Θεωριτικά θα πρέπει να είχα ένα πιο "μελένιο" αποτέλεσμα.

Συντριπτική η διαφορά, δε νομίζετε;