παραδοσιακό σαπούνι με ελαιόλαδο (ιστορίες, παραλλαγές & πειράματα)

σαπούνι ελαιολάδου, παραδοσιακό ελληνικό σαπούνι, το μεσογειακό σαπούνι (4) 

Αν πιστεύατε ότι τα μαθήματα της ιστορίας του σαπουνιού έληξαν, έχετε λάθος. Με το σημερινό άρθρο φθάνουμε στο τελευταίο μας κεφάλαιο. Από τον άλλο μήνα αρχίζουν οι εξετάσεις.

Το νοητό μας ταξίδι στην ιστορία του σαπουνιού διαρκεί πάνω από ένα χρόνο. Σταθήκαμε σε πολλούς και νοσταλγικούς σταθμούς όπως  το Χαλέπι, τη Μασσαλία, την Καστίλη και τη Δυτική Όχθη για να καταλήξουμε σήμερα εκεί που αγαπάμε. 

Επιστροφή στα πάτρια. 

σαπούνι με 100% ελαιόλαδο (Καστίλης είπατε;)

σαπούνι ελαιολάδου, παραδοσιακό ελληνικό σαπούνι, Jabón de Castilla, Nablus soap (صابون نابلسي) το μεσογειακό σαπούνι (3) 

Για το άρθρο αυτό, η αρχική μου πρόθεση ήταν η διαδρομή στις πόλεις τις φημισμένες για το σαπούνι ελαιολάδου είτε αυτές βρίσκονται στην Ελλάδα είτε σε άλλες χώρες της Μεσογειακής λεκάνης. Είχα στο νου μου λοιπόν ένα ολοκληρωμένο άρθρο. Κι έτσι έκανα. Όμως, το ταξίδι ήταν μακρύ, μια πληθώρα γεύσεων και αρωμάτων που όμως έδιναν μια ασαφή επίγευση. Σε συνδυασμό μάλιστα με τη συνταγή και τα τεχνικά τρικ, το μενού ήταν μάλλον βαρύ. Αποφάσισα λοιπόν το ταξίδι αυτό να γίνει σε 2 δόσεις, η μια εκτός και η άλλη εντός Ελλάδας. Φύγαμε!.

Κάποιους μήνες πριν αρχίσαμε ένα ρομαντικό ταξίδι στη ιστορία του σαπουνιού με πρώτο σταθμό το μαγικό σαπούνι από το Χαλέπι. Δεύτερος σταθμός η Μασσαλία η πόλη που έθεσε τους κανόνες της παραγωγής σαπουνιού διεθνώς.

Τρίτος σταθμός είναι το σαπούνι από 100% ελαιόλαδο. Όμως πρέπει να επιλέξω έναν αντιπροσωπευτικό προορισμό. Τι να κάνω; Να πάω στην Ανατολή; να πάω στη Δύση; μήπως να πάρω τη βοήθεια του κοινού; των blogo-σαπωνομαγείρων; Τότε τα πράγματα είναι απλά, το 90% θα μου έλεγε: επόμενος σου προορισμός είναι το σαπούνι Καστίλης φυσικά.  Φυσικά. Έχουν δίκιο όμως;

Ας πεταχτούμε μέχρι την Ισπανία.

σαπούνι Μασσαλίας (savon de Marseille)

savon de Marseille, το μεσογειακό σαπούνι (2)

Αν θέλαμε να συνεχίσουμε το νοητό μας ταξίδι στην ιστορία του σαπουνιού, θα αφήναμε πίσω μας το Χαλέπι -τον πρώτο και γοητευτικότερο σταθμό- με κατεύθυνση τη Λαττάκεια (Λαοδίκεια), το κυριότερο λιμάνι της Συρίας. Από εκεί θα πλεύσουμε στη Μεσόγειο με προορισμό την Μασσαλία, περιβόητη για την μπουγιαμπέσα και το σαπούνι της.

σαπούνι με δαφνέλαιο

Σαπούνι με ελαιόλαδο και δαφνέλαιο, Savon d'Alep, Aleppo soap, το μεσογειακό σαπούνι (1)

Αν ρωτήσει κάποιος ποια είναι η παλαιότερη συνταγή για σαπούνι, πιθανόν η απάντηση να μας πάει στο 2.200 π.Χ. στη Βαβυλώνα όπου ανάμεσα στις πολυάριθμες πηλίνες πινακίδες που ανέδειξαν οι αρχαιολογικές ανασκαφές βρέθηκε και μια με τη συνταγή ενός είδους σαπουνιού από νερό, στάχτη και έλαιο κασσίας (Cinnamomum cassia).

 Αν πάλι ερευνούσαμε για την ιστορία του σαπουνιού –η σχετική βιβλιογραφία είναι περιορισμένη- θα βρισκόμασταν μπροστά σε μια σειρά από ρομαντικές ιστορίες που εμπλέκουν βασίλισσες της ελληνιστικής περιόδου, σταυροφόρους και εμπόρους του δρόμου του μεταξιού. Από τα πραγματικά ελάχιστα βιβλία που κυκλοφορούν και περιέχουν ιστορικές πηγές προκύπτει ότι η παραγωγή σαπουνιού –σε πολύ μικρή ή οικιακή κλίμακα- ξεκίνησε από την Ανατολική Μεσόγειο με πρώτες ύλες το ελαιόλαδο που υπάρχει εν αφθονία στην περιοχή από την αρχαιότητα, τη σόδα (αλκάλι) που προέρχονταν από την καύση φυτών ενδημικών στις παραθαλάσσιες περιοχές και το νερό.